Elżbieta Cherezińska "Sydonia. Słowo się rzekło"- recenzja przedpremierowa

 Sydonia Bork. Czarownica, czy skrzywdzona kobieta, a może jedno i drugie?

Nie ukrywam, że na nową powieść Elżbiety Cherezińskiej czekałam od chwili, gdy autorka się nią pochwaliła na swoim facebookowym profilu . Lubię prozę tej pomorskiej pisarki, a bohaterka jej nowej powieści to jedna z ciekawszych postaci w historii Pomorza Zachodniego. 

Gdy zatem otrzymałam przedpremierowy egzemplarz powieści i nie musiałam czekać do premiery, która przewidziana jest na 21 lutego 2023 , byłam przeszcześliwa. Książkę przeczytałam w dwa dni (choc powinnam chyba napisać w dwie noce) 

Sydonia, jaką znałam

Mnie, wieloletniej mieszkance Trzebiatowa (nota bene wzmiankowanego w powieści) postać Sydonii Bork jest dobrze znana, poznałam jej losy w czasie studiów plastycznych w Szczecinie, a potem czytałam jej biografię pióra doktor Kochanowskiej.

Dlaczego o tym wspominam? Myślę, że moja znajomość rodu Gryfitów oraz losów Sydonii w pewnym stopniu wpływa na odbiór powieści.

Od pierwszej strony wiem, co czeka główną bohaterkę i choć chciałabym, by jej losy były inne, to nie mogę mieć takiej nadziei. Mam też własną wizję Sydonii, bo sporo o niej czytałam i słuchałam. Czy zatem książka, na którą tak czekałam spełnia moje oczekiwania?

Elżbieta Cherezińska na podstawie dostępnych materiałów źródłowych stworzyła niesamowicie ciekawą historię niespełnionych nadziei, politycznych rozgrywek i rodzinnych konfliktów. Dzięki pisarce ożywają poważni książęta z portretów w Zamku Książąt Pomorskich, a po szczecińskich i wołogoskich ulicach kroczą znów szlachetnie urodzeni panowie sprzed wieków, mieszczanie i plebs. Razem z Sydonią i Gryfitami wędrujemy po Księstwie Pomorskim, jeszcze będącym jednym organizmem, nie przeciętym sztuczną granicą wyznaczona po II wojnie światowej. Dla kogoś, kto zna Pomorze, zarówno tę jego polską jak i niemiecką część, to niesamowite doznanie. Czytając, przypominałam sobie swoje rowerowe eskapady po Wybrzeżu. Wracałam myślami do darłowskiego zamku i do Wołogoszczy, a także na Rugię.

Tytułową bohaterką jest tu córka szlachetnego rodu Borków, ale jej losy są pretekstem do pokazania świetności i upadku Gryfitów, rodu, który rządził Pomorzem przez 600 lat.

Sydonia Elżbiet Cherezińskiej

Wróćmy jednak do Sydonii. Cherezińska ukazała ją jako pełnokrwistą kobietę. Taką, która ma swoje marzenia i plany, a gdy nie udaje się jej zrealizować największego pragnienia, rzuca się w wir walki o przetrwanie i godne życie. Do końca wierzy w sprawiedliwość i pamięta kim jest: szlachetnie urodzona panną . Ma się wrażenie, że swoją inteligencją, zmysłem organizacyjnym i determinacją wyprzedzała epokę. Nie. Nie była kryształowa. Z dokumentów historycznych wynika, że wielokrotnie się procesowała z rodziną i sąsiadami. Nie była łatwą w współżyciu, ale też życie jej nie oszczędzało. Podoba mi się takie pokazanie Sydonii i jest zgodne z moimi odczuciami.

W powieści nie zabrakło też typowych dla pisarki fantastycznych smaczków, chociaż, przyznaję, że spodziewałam się iż w powieści o jakby nie było najsłynniejszej pomorskiej czarownicy, będzie ich więcej. Oniryczne wizje przedśmiertne kolejnych książąt oraz sny samej Sydonii, a także kilka pogańskich wzmianek musi wystarczyć.

„Sydonia. Słowo się rzekło” w pełni zaspokoiła mój czytelniczy głód. Powieść napisana jest pięknym językiem, w oparciu o rzetelną wiedzę historyczną. Postaci są wielowymiarowe i wielobarwne, tak jak barwne było życie Pomorza na przełomie XVI i XVII wieku.

Wierzę, że dzięki takim powieściom łatwiej będzie zrozumieć współczesnym, jak niezwykłą była historia Pomorza i jakże różniła się od historii Polski.

Za możliwość przedpremierowej lektury dziękuję wydawnictwu Zysk. S-ka

Inne recenzje książek pisarki:

recenzje powieści Elżbiety Cherezińskiej